Kan de plaats van de onderhandeltafel de doorslag geven bij een kabinetsformatie? Vergaderen op een plek die niet voor de hand ligt geeft soms precies de juiste wending aan een onderhandeling. Historicus Jan van Tienen haalt tips uit de parlementaire geschiedenis.
Chique en op stand
Hotel Des Indes, Den Haag
In 1994 ontstond het kabinet Paars I. Het was een grote vernieuwing: voor het eerst sinds decennia een regering zonder het CDA. Een van de plekken die bijdroeg aan de totstandkoming van deze politieke eenheid was het Haagse restaurant-hotel Des Indes. Het chique etablissement, gebaseerd op het gelijknamige hotel in Batavia (de koloniale naam voor Jakarta), Indonesië. Al in 1976 werden in het Haagse Des Indes geheime besprekingen gehouden tussen leden van de VVD, de PvdA en D66 om te verkennen wat er voor coalitiemogelijkheden waren. Zonder het CDA was het mogelijk te spreken over liberalere abortuswetgeving, een gelijkwaardigere behandeling voor LHBT’ers en het recht op euthanasie. Een van de deelnemers van het beraad, VVD’er Frank de Grave, zei zich te herinneren dat ze in de Anna Pavlovasalon vergaderden, op wiebelende gouden stoeltjes, terwijl ze door obers in zwarte pakken bediend werden. Saillant is het feit dat een andere groep politieke vernieuwers, de LPF, in 2002 in Des Indes de grote verkiezingswinst vierde.
2007: De basis voor Balkenende IV wordt gelegd in Beetsterzwaag
“Soms moet je niet je politieke opponenten van een andere partij voor je winnen, maar je eigen partijgenoten.”
Landgoed Lauswolt, Beetsterzwaag
In Beetsterzwaag, Friesland, ligt Bilderberg Landgoed Lauswolt. Lauswolt was van oorsprong van grootgrondbezitters in de omgeving, maar kwam later in het bezit van de Algemeene Friesche Levensverzekering Maatschappij, waarna het landgoed tot hotel werd omgebouwd. Hier vonden begin 2007 besprekingen plaats voor een regering met CDA, PvdA en ChristenUnie. Onder leiding van formateur Herman Wijffels zouden Jan Peter Balkenende, Wouter Bos en André Rouvoet in het geheim vergaderen, maar dat het viertal op Lauswolt was lekte al de eerste dag uit. Premier Balkenende gaf later publiekelijk toe dat op dit landgoed basis werd gelegd voor het Kabinet Balkenende IV.
Benieuwd naar de andere locaties waar geschiedenis is geschreven? Je leest het volledige artikel hier.
Auteur: Jan van Tienen
